Bức tranh trên đĩa gốm

Cô nhẩm nhẩm từng chữ và tự nhủ: "Cảnh này thật là bồng bềnh mây trắng, vắng làng thu...”. Cô vẫn cứ ngơ ngẩn nhìn lên bức vẽ trên đĩa. Không biết từ lúc nào, đôi mắt Trang ướt sũng. Đó là chiếc đĩa gốm rất đẹp. Xa xa là rặng núi mờ. Một dòng suối từ núi chảy ra. Bên bờ suối là một cây liễu cô đơn, cành, lá rủ xuống. Một con đường mòn đi sát vào dãy hàng rào thưa thớt bằng mấy cành tre. Phía trong là một túp lều tranh nhỏ. Không một bóng người. Gió Tây thổi, mặt trời xuống núi. Trên không có đám mây trắng mờ.
Đây rõ ràng là bức tranh của một họa sỹ tài hoa đã phóng bút rất tự nhiên, bay bổng, sinh động làm cho người xem không biết chán mắt. Năm ngoái, ngay trong sinh nhật Trang, Hoàng Chân đã mang chiếc đĩa gốm có bức tranh tuyệt vời đó đem tặng cho nàng.
Trang vô cùng sung sướng không chỉ vì đó là quà tặng của Hoàng Chân. Từ nhỏ, Trang đã yêu văn học, nghệ thuật. Cô rất thích bức tranh có cảnh, có tình này. Cảnh ở đây sâu sắc, điểm chút thê lương, cổ xưa, du kiến, phiêu bồng làm cho người ta nghĩ đến cảnh thôn xóm xưa của mình. Nhìn thấy nó, trong lòng sẽ thấy rối loạn những niềm vui nhẹ và cả cái buồn nhân thế.
Trang và Hoàng Chân sống gần nhau thuở bé ở một xóm nhỏ, khuất nẻo của làng Bái Ân thuộc vùng Bưởi. Cả hai đều tâm đầu, ý hợp. Nơi ở của hai gia đình lúc đó cũng hao hao giống như trong bức tranh vẽ trên đĩa gốm. Mỗi gia đình cũng có một mái nhà tranh và có hàng rào chắn vườn.
Khi học lên đến trung học, cả hai đều học ở trường gần Cửa Bắc (Hà Nội). Họ thường cùng nhau đi tới một cửa hàng bán đồ cổ nhỏ và cùng nhau ngắm nghía, bàn tán về chiếc đĩa gốm có bức tranh được tạm gọi là bức: "Vắng làng thu" này.
Ông chủ cửa hàng là một tay tinh đời. Ông bảo: "Trên đời này, ít người hiểu được cái đẹp trong bức tranh". Ông mua được từ tay một người nhận mình là hậu duệ của Bằng Quận công Nguyễn Hữu Chỉnh. Lại có chuyện chủ hàng đó từng cho nhà thơ Vũ Hoàng Chương xem qua. Nhà thơ khen nức nở và ngâm lên: “Sóng nước dập dềnh hương cỏ mật/ Bồng bềnh mây trắng, vắng làng thu”. Ông chủ chộp ngay lấy hai câu thơ đó và chép vào sổ tay.
Họ đều nghèo cả. Mua được chiếc đĩa này, chắc là điều khó lắm. Giá tiền sẽ rất cao. Nhưng Hoàng Chân đã thề với lòng mình là sẽ tậu bằng được nó để tặng cho Trang.
Qua đi vài năm, Trang đi dạy học, Hoàng Chân trở thành bác sĩ tại khoa truyền nhiễm ở một bệnh viện. Họ vẫn rất thân nhau. Thế rồi, Hoàng Chân mua được chiếc đĩa có bức tranh, đưa đến tặng Trang và đồng thời ra lời chính thức cầu hôn với Trang.
Cô gái cầm lấy bức tranh, rơi nước mắt và không mảy may do dự, cô nhận lời. Hôm đó là ngày 5 tháng 5, họ hẹn với nhau là ngày này năm sau sẽ cưới nhau. Nhưng, ngày 5 tháng 5 năm sau...
Có tiếng chuông gọi cửa. Một nhân viên bưu điện đưa đến cho Trang một bức thư rồi đi. Thư viết:
Kính thưa bà Trang,
Nhận được thư này, chắc bà ngạc nhiên. Tôi xin tự giới thiệu, tôi là Nguyễn Thế Điền ở... là bệnh nhân khoa lây của bác sỹ Hoàng Chân. Khi tôi bị thập tử nhất sinh đã được bác sỹ Hoàng Chân trông nom, giúp đỡ quá nhiệt tình và cao cả. Nhưng có thể là do số phận thế nào, khi tôi không còn một sợi hy vọng thì lại sống sót. Còn bác sỹ vô tình bị nhiễm lây, biến chứng mà ra đi mãi mãi. Tôi đau xót vô cùng. Bác sỹ Hoàng Chân là con người quá nhân hậu, nhiệt tình chữa chạy cho tôi, lại còn luôn động viên và cho tôi biết nhiều nghĩa lý ở đời. Tôi được biết tình yêu của bác sỹ dành cho bà và ngược lại là quá đẹp. Tôi rất cảm động. Bây giờ, tôi đã khỏe nhưng người cứu tôi lại ra đi. Tôi xin chia buồn với bà và mong bà giữ gìn sức khỏe để làm được nhiều điều tốt đẹp cho xã hội.
Xin trân trọng chào bà.
Bệnh nhân của bác sỹ Hoàng Chân
Nguyễn Thế Điền.
Ngày... Tháng... năm.
Đọc xong lá thư, mắt Trang nhòa đi. Cô nghĩ tới người con trai Hoàng Chân mảnh khảnh, môi đỏ, mắt nâu đi đến với mình. Những giọt nước mắt chảy vào hoài niệm làm sống lại những ngày xưa hoa lá.